Boekje over 18e eeuwse meisje Aaltje uit Westerwolde nu gratis digitaal te lezen
In 2020 startte het Aaltje-project. Dit gaat over het 18eeeuwse meisje Aaltje uit Smeerling in Westerwolde. Het verhaal van Aaltje dook op toen onder het vloerzeil van een oude boerderij het kasboekje van Aaltjes voogd Boele Halmingh werd teruggevonden. In dit kasboekje, dat begint in 1773, worden vanaf 1792 de uitgaven voor de dan 5-jarige Aaltje bijgehouden. Zo ontstond het boekje ‘Aaltje – vier generaties kinderen uit Smeerling’, de Aaltje-wandeling en het lespakket voor basisscholen ‘Aaltje gaat naar school’.
Om het verhaal van Aaltje optimaal toegankelijk te maken is het boekje vanaf nu ook gratis digitaal te lezen via
Zo lang de voorraad strekt blijft het boekje ook nog in gedrukte vorm verkrijgbaar bij Gasterij Natuurlijk Smeerling, MOW I Westerwolde, het Streekhistorisch Museum Stadskanaal, de Oude Stelmakerij in Sellingen en de Readshop in Stadskanaal of via de website www.aaltjesstee.nl (€ 5 exclusief verzendkosten).
Meer informatie: info@aaltjesstee.nl
Aaltje stroomt rustig door
Korte terugblik op het Aaltje-project in 2021
Anders dan we hoopten bleef ook in 2021 corona onder ons. Dat had ook gevolgen voor het Aaltje-project. Voorgenomen activiteiten zoals de bijeenkomst in Smeerling, vervolg-tentoonstelling in bibliotheken, promoten van het scholenprogramma en presentaties konden niet worden uitgevoerd. Maar het bleef niet helemaal roerloos. Net als de Ruiten Aa – t Ol Daip – zich ook in 2021 onverstoorbaar door het Westerwoldse landschap meanderde, bleef ‘Aaltje’ rustig stromen.
Boekje en folder
Van het in een oplage van 500 gedrukte boekjes waren er in 2020 al 295 uitgezet. In 2021 werden er, naast promotie-inzet, 105 verkocht vanuit depot en (ondanks dat er vanwege corona perioden gedwongen gesloten moest worden) via Gasterij Natuurlijk Smeerling, MOW I Museum Westerwolde, SHC Stadskanaal/Oude Stelmakerij en de Readshop Stadskanaal. Via deze partners werden ook de folders met de Aaltje-wandeling verspreid. De folder moest worden bijgedrukt.
Er is nu nog een voorraad van plm. 90 boekjes (deels in consignatie). In 2022 gaan we het boekje ook als digibook beschikbaar stellen.
Website
De website www.aaltjesstee.nl bleef ook na de lancering in maart 2020 in ontwikkeling. Werkgroeplid Marten Fokkens hield hem heel zorgvuldig up-to-date met nieuwe informatie en nieuwsitems. Gemiddeld wordt de site volgens de statistieken in 2021 6.048 keer bezocht (16x per dag). Naast de achtergrondinformatie en nieuwsitems is de website belangrijk omdat deze het beschikbare lesmateriaal voor de scholen ontsluit.
Scholen
Het onder auspiciën van de Historische Vereniging Westerwolde ontwikkelde pakket met lesmateriaal en een docentenhandleiding kon ook in 2021 nog niet de aandacht krijgen die het verdient. Alle basisscholen in de gemeenten Westerwolde en Stadskanaal kregen in 2020 een introductiepakket (met naast een uitleg over het pakket en de link naar het materiaal), het boekje en enkele folders toegestuurd. Natuurlijk hebben we ons gerealiseerd dat door corona en de gevolgen hiervan, ook voor de scholen het oppakken van zo’n nieuw lesprogram geen prioriteit zou kunnen krijgen. We hopen dat het lespakket in de komende jaren door de scholen zal worden opgepakt. Als de tijden weer beter worden willen we dit een nieuwe impuls geven.
Aaltje-wandeling
De Aaltje-wandeling is als route 38 opgenomen in het aanbod van de Stichting Wandelen in Westerwolde. Uiteraard staat het ook op www.aaltjesstee.nl. Op de routepaaltjes is een QR-code geplaatst, waarmee fragmenten uit de Aaltje-verhalen te beluisteren zijn. Ook in 2021 werden heel wat Aaltje-wandelaars gesignaleerd in Smeerling en we krijgen geregeld mooie reacties van mensen die de route gelopen hebben.
Lied ‘Smilke’
Vlagtwedder zangeres Josien Bakker (met roots in Smeerling) vertolkte op een prachtige wijze het speciaal geschreven Aaltje-lied ‘Smilke’. Het lied werd toegankelijk gemaakt via haar youtube-kanaal en is inmiddels ruim 1700x beluisterd. Te beluisteren op:
Publiciteit
Het in oktober 2020 in het kader van de Maand van de Groninger Geschiedenis gemaakte korte filmpje ‘In het spoor van Aaltje’ wordt nog regelmatig bekeken. Te bekijken op:
Voor de Kinderboekenweek in oktober 2020 maakte Birte Buwalda van Biblionet Groningen een programma over ‘Aaltje’ voor de bibliotheken in Westerwolde. Dit zou in 2021 een vervolg krijgen in de bibliotheken in Stadskanaal, maar bleef ivm corona nog liggen.
Op 12 april 2021 besteedde het Dagblad van het Noorden uitgebreid aandacht aan het Aaltjeproject.
Op 28 oktober werd er in de Gasterij in Smeerling een presentatie gehouden over Aaltje voor het Westerwoldse Hamrik.
Marten Fokkens houdt de facebookpagina bij https://www.facebook.com/aaltjesstee/
Verder gaven diverse streekbladen en websites (o.a. heel trouw Onstwedde.info) aandacht aan Aaltje.
Samenwerking
Het Aaltje-project werd handen en voeten gegeven door een werkgroep bestaande uit Jan Bessembinders en Jan Huiges (Stichting Smeerling-Metbroek), Geert Volders, Kineke Kuper, Marten Fokkens en Frits van Kouwenhove (allen van Historische Vereniging Westerwolde), Jeroen Kuipers (Natuurmonumenten), Hesther Bakker (MOW I Museum Westerwolde) en ondergetekende. Het Streekhistorisch Centrum Stadskanaal geeft advies.
Financiën
Het Aaltje-project werd mogelijk gemaakt dankzij bijdragen van de Stichting Smeerling-Metbroek en de Stichting Gebroeders Hesse Fonds. Van het project is ook over het jaar 2021 mede ter verantwoording aan deze sponsoren een financieel overzicht gemaakt. Met het positieve resultaat en de nog te verwachten inkomsten uit de verkoop van het boekje is er ruimte om als dat vanwege corona weer kan alsnog een Aaltje-bijeenkomst in Smeerling te organiseren, de website in de lucht te houden, een impuls te geven aan het scholenprogram en zo mogelijk nog iets nieuws te doen.
Tot besluit
Uit bovenstaand overzicht blijkt dat het Aaltje-project ook in 2021 vanwege corona weliswaar niet de impact kreeg die we beoogden, maar in kleine omvang wel is doorgestroomd. Het verhaal van Aaltje, van mensen achter de Smeerlinger essen, is verteld en gehoord. En daarmee het inzicht dat wij als mensen niet los verkrijgbaar zijn, maar altijd onderdeel zijn van een groter geheel, van een gemeenschap. Via de lange lijn van voorouders, via het landschap en de cultuur waarin we leven, via onze taal en via de verbinding met onze grotere wereld.
En Aaltje gaat door. We zijn van plan om, als er betere en veiligere tijden aanbreken, alsnog een meeting in Smeerling rond ‘Aaltje’ te organiseren. Een soort ‘Bij Aaltje op de thee’. Ook zullen we scholen graag ondersteunen om alsnog aandacht te geven aan het lespakket. Er ligt het plan met de bibliotheken in de gemeente Stadskanaal. Aaltje komt als digibook beschikbaar. En wie weet wat Aaltje verder nog op onze weg brengt.
We bedanken iedereen die ook in 2021 heeft bijgedragen aan het Aaltje-project. ‘Aaltje’ gaat niet alleen óver een gemeenschap maar is ook een voortbrengsel ván een gemeenschap. En in zekere zin schept het ook gemeenschap: verhalen maken nieuwe – soms vergeten – verhalen los. En dat deze verhalen verteld worden is de essentie van het Aaltje-project.
Op 20 april 1943 stort er om 2:13 uur een Engelse jachtbommenwerper Mosquito II neer in Smeerling. Het toestel scheert over het Hiddinghstee, wordt opgevangen door de eiken aan de Schotenweg, valt in het aangrenzend weiland te pletter en vliegt in de brand. Het vliegtuig hoort bij het 151e squadron met als piloot David Allistair Sparrow en navigator Victor Gordon Brown. Beide bemanningsleden – pas 21 jaar oud – komen om en liggen begraven in Onstwedde op de Algemene Begraafplaats. De familie Huiges bewaart nog een stukje van een van de parachutes.
20 april 2021 is het plan om een herdenkingsteken te plaatsen in Smeerling gerealiseerd. Op de plaats waar het vliegtuig is neergestort staat nu een monument ter nagedachtenis aan de omgekomen bemanningsleden David Allistair Sparrow en navigator Victor Gordon Brown.
Zaterdag 21 maart 2020 waren Hanne Wilzing en Frits van Kouwenhoven te horen op radio Westerwolde over het Aaltje project.
Als u de uitzending wilt beluisteren kan dat hier:
Klik op deze link voor het artikel in Het Dagblad van het Noorden : Aaltje in de krant.
In het mooie artikel van Marcel Looden over Aaltje uit Smeerling is een boeiend misverstandje geslopen. Aaltje (1786) droeg inderdaad zo bleek uit het teruggevonden kasboekje ‘hoosen’. Maar dat waren anders dan in het Duits geen broeken, maar kousen. Of ze vervolgens ook ‘op hozevörrels over beune’ gelopen heeft vertelt het kasboekje niet. Maar het is wel duidelijk dat ze niet de ‘buksem’ aan had.
Boekje over 18e eeuwse meisje Aaltje uit Westerwolde nu gratis digitaal te lezen
